Elk jaar houden de skûtsjes Friesland in de 'besnijing', houden ze Friesland in hun ban. Iedereen die ook maar iets voor het zeilen voelt, volgt de strijd tussen de oude vrachtschepen op de voet. Skûtsjesilen is synoniem met wedstrijdzeilen met oude vrachtschepen, platbodems die rond de eeuwwisseling werden gebouwd om turf, mest en andere lading tot bij de boerderijen te brengen. Hiervoor moesten de schepen ondiepe vaarten in. Daarom werden de schepen dan ook lang en plat gemaakt. Als er wedstrijden waren, en de schipper een paar centen extra kon verdienen, werd alle huisraad uit het skûtsje gehaald en op de wal gezet.

Deze skûtsjewedstrijden vonden vaak plaats in perioden dat er weinig werk voor de schippers was; de boeren hadden immers wel iets anders aan het hoofd dan denken aan een lading voor de broodschipper. Gelukkig waren er kasteleins die heil in een zeilwedstrijd zagen, bijvoorbeeld tijdens een jaarmarkt. Maar ook hier ging de kost voor de baat uit: de prijsuitreiking was in het café en de winnende schipper moest natuurlijk een rondje geven.

Met de komst van de watersportverenigingen, zo rond 1850, wordt de organisatie overgenomen door clubs, doorgaans bestierd door de notabelen. Dat betekende het eind van het zeilen om geldprijzen en de opkomst van de luxe voorwerpen. De belangstelling voor het skûtsjesilen loopt terug. De komst van de benzinemotor leidt via de opdrukker naar de vrachtschepen en het verdwijnen van vele skûtsjes. Maar een enkeling is zo verslaafd aan dat zeilen met vrachtschepen dat hij de traditie in stand houdt. Tegen het eind van de tweede wereldoorlog nemen enkele skûtsjefanaten het initiatief om het skûtsjesilen weer zijn rechtmatige plaats op de Friese zeilkalender te laten innemen. En nu meer dan vijftig jaar later, bloeit het evenement als nooit tevoren.

Kampioenschap

De grote strijd bij beide organiserende organisaties (SKS en IFKS) gaat om het kampioenschap. Dat gaat naar de schipper die zo weinig mogelijk punten heeft bijeen gesprokkeld. Dat wordt berekend aan het eind van de serie wedstrijden en van het totaal wordt de slechtste wedstrijd afgetrokken. Strafpunten als gevolg van een protest, mogen niet meer als slechtste resultaat worden beschouwd, dus tellen altijd mee voor het klassement.

Winnaars skûtsjesilen yn'e walden:

2009 - 2016 

Grote skutsjes:
2009  De Jonge Jan, Jelle Talsma, Warten
2010  afgelast, te harde wind
2011  afgelast, te harde wind
2012  De Zes Gebroeders, Klaas Kuperus, Makkum
2013  It doarp Eastemar, Geale Tadema, Eastermar
2014  afgelast, te weinig deelname
2015  De Jonge Jan, Jelle Talsma, Warten
2016  Wylde Wytse, Sikke Heerschop, Rotterdam

Kleine skutsjes:
2009  Engelina Smeltekop, Rinze Herrema, Earnewald
2010  afgelast, te harde wind
2011  afgelast, te harde wind
2012  Engelina Smeltekop, Rinze Herrema, Earnewald
2013  Engelina Smeltekop, Johan v/d Meulen, Earnewald
2014  afgelast, te weinig deelname
2015  Engelina Smeltekop, Johan v/d Meulen, Earnewald
2016  Lytse Earnewâldster, Sjoerd Kleinhuis, Earnewald

vanaf 2017 - sprintwedstrijden alle skûtsjes in één klasse

2017  Wylde Wytse, Sikke Heerschop, Rotterdam